Laat Mij Staan! Ik ben een boom. Ik geef u zuurstof en schaduw, haal het fijnstof en de CO₂ uit lucht! Ik heb grote ecologische, landschappelijke en culturele en cultuurhistorische waarden. Ik geef u beeldvorming, biodiversiteit en karakteristieke elementen in het landschap.
De Rondehoep polder is een historisch veenweidegebied ten zuiden van Ouderkerk aan de Amstel, omgeven door een 17 km lange ringdijken, bekend van fietsroute en de jaarlijkse Rondehoep loop. De dijken van de Waver, de Rondehoep Oost en – West zijn niet hoog genoeg. Om de veiligheid tegen hoogwater te waarborgen, worden de dijken in de Rondehoep polder opgehoogd en waar nodig versterkt. Waternet gaat de dijken namens het Waterschap AGV verhogen en verbeteren. De dijkverhoging en – verbetering van de Waverdijk is recent afgerond met tot gevolg dat er vele bomen zijn gekapt.
Het Waterschap AGV en Waternet zijn verantwoordelijk voor deze werkzaamheden en eisen dat honderden bomen die langs de Rondehoep Oost en – West dijken staan worden verwijderd.
Dijk Rondehoep West ter hoogte van nrs. 28-32. Essen die voor het merendeel op de nominatie staan om te worden gekapt.
Eindelijk, hebben het Waterschap AGV en Waternet, na de inloopavond op 17 april 2025, na vele dringende verzoeken en onder referte aan de Wet WOO, informatie betreffende de dijkverbetering Rondehoep Oost en West, beschikbaar gesteld aan de bewoners / belanghebbenden, te weten:
Rondehoep Oost:
Bijlage 1 boomgegevens Rondehoep Oost
Bomentoets-Waterveiligheid_Rondehoep_ANO
RAP_DF_20250307_Boom Effect Analyse RH Oost_ANO
Rondehoep oost Presentatietekening
Rondehoep West:
01 Oplegnotitie BEA Rondehoep west 240425
02 BEA Ronde Hoep West D01 incl. bijlagen_ANO
Bijlage 1 Boomgegevens Rondehoep West
Concept_Bomentoets-Waterveiligheid_Rondehoep_ANO
NL24-648800269-108329_Analyse aanleghoogte en controle stabiliteit_Rondehoep West, traject A148
Rondehoep west Presentatietekening
Waarom deze informatie zo laat gelimiteerd opvraagbaar is gemaakt, alleen voor bewoners / belanghebbenden en niet in zijn geheel openbaar is, is niet duidelijk. Het geeft de indruk dat er mogelijke alternatieven om de bomen te behouden niet zijn overwogen.
Overgenomen van de “Bomentoets Waterveiligheid” gemaakt door SWECO, in opdracht van het Waterschap AGV / Waternet. Dijkverbetering Rondehoep Oost en West, C4.0 24-04-2025
Van de bovengenoemde aantallen te “Handhaven Bomen” zijn er 24 bomen die onder de Monumentale Bomen categorie vallen en op de monumentale bomenlijst (2014) van de gemeente Ouder – Amstel staan. Deze bomen worden gehandhaafd, met specifieke maatregelen, in overeenstemming met de afspraken tussen de Gemeente Ouder – Amstel en het Waterschap AGV / Waternet.
Er kunnen dus vele andere bomen worden behouden, die het Waterschap AGV / Waternet willen kappen, als er specifieke maatregelen worden genomen, om deze bomen te behouden. Een voorbeeld is de Waverdijk waar wel een aantal grotere essen zijn blijven staan, getuige de volgende foto:
Dijk de Waver. Essen die behouden zijn na de dijkverbetering door het Waterschap AGV en Waternet.
De massale bomenkap is niet acceptabel voor de bewoners / belanghebbenden van de Ronde Hoep polder, de initiatief groep “Stop de Bomenkap” en velen met hen!!!
Waternet heeft 1) een BEA rapport, Bomen Effect Analyse rapport, (effect van werkzaamheden op bomen) en 2) Bomentoets Waterveiligheid rapport (technische toets voor bijv. omwaaigevaar) laten uitvoeren door het ingenieursbureau Sweco (oude Grontmij). In het BEA rapport, worden geen alternatieven genoemd om de bedreigde bomen met maatregelen te behouden, bijvoorbeeld het beluchten van de boomwortels wat is beschreven Bomen in Grondophogingen, zodat bij aanvulling en ophoging van de dijktaluds de boom niet dood gaat, maar goed kan overleven.
In het Bomentoets Waterveiligheid rapport, (technische toets voor bijvoorbeeld omwaaigevaar) wordt evenmin geen alternatief gegeven om de bomen te behouden, bijvoorbeeld door deze mogelijk te kandelaberen (het inkorten van de boomtakken op een deskundige manier), zodat het oppervlak van de boomkroon kleiner wordt en minder wind vangt en dus is het omwaaigevaar geweken). Deze methode is overigens voor de dijkverbetering van de Waverdijk -zie onderstaande foto- met succes toegepast door Waternet en een aantal grotere bomen zijn daar blijven staan.
Dijk de Waver, ter hoogte van Waver nr. 2. Gekandelaberde bomen die behouden zijn na de dijk- verbetering door het Waterschap AGV en Waternet.
Waternet spreekt over “een mogelijk toekomstig gevaar”, met allerlei technocratisch berekeningen. Het lijkt wel erg voorbarig en zeer schadelijk voor de leefomgeving, biodiversiteit én het klimaat om vooruitlopend op mogelijke klimaatveranderingen nu al honderden bomen te kappen. Bovendien, kappen van bomen kan altijd nog, als er werkelijk een gevaarlijke situatie dreigt. Er twee verschillende gronden waarop de kapvergunning dient te worden aangevraagd, dus moeten deze kapvergunningen ook apart aangevraagd en beoordeeld worden.
In 2022 maakten bewoners zich zorgen over de voorgenomen plannen voor de dijkverbetering en dijkonderhoud door het Waterschap AGV / Waternet bij de Ouderkerkerdijk en Binnenweg (Oost-oever Amstel tussen Amsterdam en Ouderkerk), omdat dit gepaard zou gaan met de kap van honderden bomen, 230 bomen totaal.
De BEA (Bomen Effect Analyse) is bij de Binnenweg (2022) opnieuw onafhankelijk beoordeeld en toen kwamen er zeer afwijkende uitkomsten uit. Door nader onderzoek en maatwerk toe te passen in het ontwerp, zijn er uiteindelijk 19 bomen gekapt.
Ten eerste moesten er betere beschermende maatregelen genomen worden tijdens de werkzaamheden, ten tweede konden er enkele aanpassingen in ontwerp worden gedaan en ten derde bleek dat vele bomen konden blijven staan ondanks de dijkverbetering werkzaamheden.
De gemeente Ouder – Amstel dient ook voor Rondehoep polderdijken een onafhankelijk advies / schouw / second opinion uit te laten voeren om meer maatwerk en mogelijk kap van bomen te voorkomen. De gemeente Ouder-Amstel heeft een “Bomenverordening Ouder-Amstel”. In principe moet voor iedere te kappen boom een nieuwe boom worden aangeplant. Maar het Waterschap AGV / Waternet hebben allerlei normen en regels voor de herplant van bomen langs- en in de omgeving van dijken, max. 5 meter hoog, 8 meter afstand tussen bomen, alleen in teen van dijk met steunberm, waardoor Waternet voor de Ronde Hoep uitkomt op “elke 8 meter een knotwilgje”.
Op de onderstaande foto’s van de Waverdijk kunt u zien waar dit in de praktijk op neerkomt: u ziet daar de aanplant van nieuwe “knotwilgen”.
Dijk de Waver. Aanplant van “knotwilgen” ter vervanging van gekapte bomen door het Waterschap AGV en Waternet
Hier ziet u direct dat het een enorme teruggang in “boomkroon oppervlak” betekent, in de groenbeleving, schaduw voor mens en dier, zuurstof, CO2 omzetting, fijnstof afvanging, biodiversiteit, variëteit in bomen. Het karakteristieke landschap van de Rondehoep polder dijken dreigt volledig verloren te gaan. Waar komen deze nieuwe normen ineens vandaan? Vierkante regels levert een vierkant landschap op!
De Gemeente dient te laten onderzoeken welke bomen kunnen worden herplant en dient Waternet te verplichten om bomen te herplanten. Nu wordt alleen genoemd door Waternet dat bomen ‘herplaatsbaar’ zijn, maar er worden geen details gegeven, dus in de praktijk staan ze op de kaplijst.
Het Waterschap AGV / Waternet dient in het volgende te voorzien:
- Meer variatie in herplant.
- Indien absoluut noodzakelijk, nagaan welke oudere knotwilgen kunnen worden verplant, in plaats van deze te kappen. Oude knotwilgen zijn mooi, er huizen insecten en andere dieren in en leveren aanzienlijk grotere ecologische waarde.
- Oudere knotwilgen kunnen verplant worden naar een gedeelte van de Rondehoep waar de dijkverbetering al heeft plaats gevonden, zodat ze niet verloren gaan.
- Het voorgestelde herplantplan van het Waterschap AGV / Waternet van “Bezemstelen” is domweg niet acceptabel voor de bewoners / belanghebbenden van de Rondehoep.
Er zijn veilige en goede alternatieven voorhanden, de dijkverbetering door het Waterschap AGV en Waternet van de Binnenweg en de Ouderkerkerdijk zijn hier een goed voorbeeld van. Het kan dus wel degelijk en de bomen kunnen behouden blijven zonder de veiligheid van de dijk in gevaar te brengen.
“Bezint voor ge begint” is hier duidelijk van toepassing! Het kappen van honderden bomen die meer dan 70 jaar oud zijn, is niet nodig.
Willem Arntz en velen belanghebbenden
(E-mail: willempjarntz@gmail.com)